راهنماي سفروگردشگري-طبيعت گردي-جاذبه هاي گردشگري و توريستي

جنگل ارسباران كه با نام هاي ارسبار يا آرازبار و قره داغ يا قراچه هم شناخته مي شود، يكي از مناطق بكر و دست نخورده تبريز است. اين جنگل با وسعت بيش از ۷۰ هزار هكتار سرزمين پهناوري است كه از شمال به رود ارس و از مشرق به مشگين شهر و مغان و از جنوب به سراب و اوجان و از مغرب به مرند و تبريز محدود است و شهرستان اهر را در بر مي گيرد.
منطقه ارسباران زيستگاه پستانداران بزرگ نظير كل و بز، خوك‎ ‎وحشي،شغال، روباه،گراز، خرس قهوه‌اي، گربه وحشي، گرگ،سياه گوش و پلنگ مي‌باشد.
از گونه‌هاي پرندگان بومي ارسباران مي‌توان به قره خروس قفقازي، كبك،جي جاق،كلاغ نوك قرمز‎ ، دراج و قرقاول و انواع پرندگان شكاري چون عقاب طلايي، شاهين و تعداد بي‌شماري پرندگان آبزي و خشكي‌زي اشاره كرد.
«مارال»، گونه منقرض شده منطقه ارسباران نيز با انتقال هفت راس از پارك ملي گلستان در فضايي به وسعت هفت هكتار در مركز تحقيقاتي آينالو رها شده و در حال احيا است. در اين ميان جنگل‌هاي بلوط «ممرز» به همراه گونه‌هايي چون «كيكم»، «سماق»، «زرشك»، «انار وحشي»، سيب و گلابي وحشي، معرف مناطق جنگلي متراكم با اقليم مرطوب، حكايت از غناي جنگلي اين منطقه مي‌كنند.

گونه هاي‎ ‎مختلف گياهي منحصر به فرد سرخدار، ممرز، بلوط، فندق، گردو و سماق و‏‎ ‎‏ غيره مي باشد‏‎ كه گاه ‎از نظر تنوع در جهان بي نظير است. ميوه جنگلي قره‌قات نيز در جنگل‌هاي ارسباران به وفور يافت مي‌شود. به دليل شرايط خاص و ويژهٔ اقليمي و جغرافيايي، منطقهٔ ارسباران از پوشش غني و متنوع گياهي و قارچي برخوردار است. از ميان دو هزار و ۴۰۰ گونه شناسايي شده در آذربايجان حدود هزار و ۴۰۰ گونه از مجموع آنها در جنگل‌هاي ارسباران زيست مي‌كنند.

از جمله آثار تاريخي اين منطقه مي توان به قلعه بابك اشاره كرد. قلعه بابك كه به نام هاي دژ بابك، بذ جمهور و قلعه جمهور هم معروف است دژ و مقر سردار تاريخي ايران، بابك خرم دين بود كه در هنگام قيام بر عليه دستگاه خلافت عباسي در قرن سوم هجري ساخته شده است. قلعه بابك در استان آذربايجان شرقي در 50 كيلومتري شمال شهرستان اهر و در 4 كيلومتري شهرستان زيبا و توريستي كليبر واقع است. دژ بابك بر فراز قله ي كوهستاني، با ۲۳۰۰ تا ۲۷۰۰ متر ارتفاع از سطح دريا بنا شده است. اطراف دژ بابك را دره هاي ژرفي با گودي ۴۰۰ تا ۶۰۰ متر فرا گرفته و تنها از يك سو راهي باريك و سخت براي دسترسي به اين دژ وجود دارد.

براي رسيدن به دروازه قلعه بابك و ورود به بناي مستحكم دژ بايد از معبري عبور كرد كه به صورت دالاني است و از سنگ هاي منظم طبيعي شكل گرفته و تنها گنجايش عبور 1 تا 2 نفر را دارد. فاصله اين معبر تا باروي قلعه در حدود 200 متر است و مقابل آن قرار دارد. از همين نقطه است كه صعوبت راه و ابهت خاص اين قلعه رفيع و موقعيت خيره كننده آن بيننده را به اعجاب وا مي دارد. امتداد بصري معبر در نهايت به دروازه قلعه ختم مي شود و دقيقا در راستاي آن قرار دارد كه باعث مي شود ورود هر تازه وارد و سپاهي و غيره از طريق دو برج ديده باني در دو سمت دروازه ورودي قابل رويت باشد. اين برج ها يكي مخروطي و ديگري مدور و استوانه اي از سنگ هاي تراشيده با ملاط ساروج استوار ساخته شده اند. باروها كه از نوعي سنگ خارا ساخته شده تمام درزهاي كوهستان را بسته است. براي نفوذ به داخل بنا بايستي حتما از دروازه گذشت و از كوهستان راهي براي ورود وجود ندارد. نزديك شدن وسايل قلعه كوب، منجنيق و آتش افكن به اين قلعه تقريبا ناممكن بود.

بناي دژ بابك كه دو طبقه و سه طبقه است، پس از ورودي قرار گرفته است و پس از آن تالار اصلي وجود دارد كه اطراف آن را هفت اطاق فرا گرفته است، اطاق هايي كه به تالار مركزي راه دارند. در قسمت شرقي دژ بابك تاسيسات ديگري مركب از اطاق ها و آب انبارها ساخته شده است؛ سقف آب انبارها با طاق جناغي و گهواره اي استوار شده اند. محوطه داخلي آنها نيز به وسيله نوعي ساروج غير قابل نفوذ گرديده و به هنگام زمستان از برف و باران پر شده و در تابستان و هنگام محاصره ها از آب آنها استفاده مي شده است. در سمت شمال غربي دژ بابك پلكان هايي سرتاسري وجود داشته كه اكنون ويران شده و قسمت هايي از آن بيرون خاك است و تنها راه صعود به بخش هاي مرتفع تر بناست.

بدين ترتيب مي توان گفت قلعه بابك از دوران قديم محكم و استوار بر بلندپايه ترين قله هاي آذربايجان خودنمايي مي كرده و هنوز به عنوان جايگاه بابك خرم دين و يكي از نمونه هاي استقامت و پايداري آذربايجانيان و ايرانيان برابر عرب ها و جزو بزرگ ترين نمونه هاي معماري ايران محسوب مي شود. موقعيت مستحكم قلعه بابك، آن چنان اعجاب انگيز است كه از نبوغ نظامي و آگاهي كامل بنيان گذار آن حكايت مي نمايد.

منبع: سايت راهنماسفر